Genel dizideki perdeleri Arap harflerinin (Ebced dizgesindeki) sayısal değerlerinden yararlanarak gösteren harf yazılarıdır.
Bu yazıların temelini oluşturan ve “ebced hesabı” denilen dizgeye göre, her Arap harfinin (alfebetik işlevinin yanısıra) belirli bir de sayısal değeri vardır, örneğin ELİF harfi 1 sayısını, BE harfi 2 sayısını, CİM harfi 3 sayısını… ifade eder. Ancak ebced dizgesindeki harf sırası alfebedeki harf sırasından farklıdır. Arap harflerinin “Ebced, hevvez, hutti, kelemen, sâ’fas, karaşet, sehhaz, dazzağ” kelimelerini oluşturacak biçimde sıralanmasıyla oluşan bu sayı dizgesinin adı da ilk gruptaki Elif-Be-Cim ve Dal harflerinden -bu harfler birleştiği zaman “ebced” okunur- gelmektedir. (Şekil 51).
Şekil 51
İlk üç grubu (ebced, hevvez, hutti) oluşturan 10 harf (birer birer) 1’den 10’a kadar olan sayıları, 4.-5. grubu oluşturan 8 harf (onar onar) 20’den 90’a kadar olan sayıları, son üç grubu oluşturan 10 harf ise (yüzer yüzer) 100’den 1000’e kadar olan sayıları ifade eder. 11, 12, 13 ya da 21, 22, 23… gibi ara sayıları yazmak için il-gili harfler birleştirilir, örneğin 11 yazmak için 10 ve 1 sayısını gösteren harfler, 12 yazmak için 10 ve 2 sayısını gösteren harfler ya da 92 yazmak için 90 ve 2 sayısını gösteren harfler birleştirilir. Buna göre 11 yazmak için YE ile ELİF, 12 yazmak için YE de BE ya da 92 yazmak için SAD ile BE harfi birleştirilir. Ancak ebced dizgesinde aynı sayılar (toplanılan bu sayıları veren) başka harflerin birleştirilmesiyle de ifade edilebilir, örneğin 92 sayısını ifade etmek için SAD ve BE harflerinin birleştirilmesi zorunlu değildir. “Muhammed” adının “MHMD” harfleriyle, “Mevlevi” kelimesinin de “MVLVİ” harfleriyle yazıldığı unutulmamalıdır. Bağış, bağışlama, acıma anlamlarına kullanılan “aman” kelimesindeki ilk a kelime başında olduğu için, ikinci a ise uzun sesli olduğu için yazılmıştır.) (Şekil 52).
Şekil 52 
İşte “ebced yazısı” olarak adlandırılan müzik yazısında perdeler, Arap harflerinin bu özelliğinden (yani sayısal değerlerinden) yararlanılarak gösterilmiştir. Ancak edebiyatta, tarihte ve özellikle “tarih düşürme” sanatında (92 örneğinde olduğu gibi) ustaca seçilmiş kelimelerle dolaylı olarak ifade edilebilen sayılar, müzikte oldukça yalın bir biçimde ifade edilir, toplam sayılarla dolaylı ifade yoluna gidilmez. Ayrıca genel dizideki perde sayısı 40’dan az olduğu için daha büyük değerdeki harfler de kullanılmaz. Buna göre genel dizinin 1. perdesi 1 sayısını ifade eden harfle, 2. perdesi 2 sayısını gösteren harfle… ya da 16. perdesi 10 ve 6 sayılarını ifade eden harflerin birleştirilmesi yoluyla gösterilir.
Bugün bilinen en eski tarihli ebced yazısı Arap filozofu Kindı’ye (790-874) aittir. Eski Yunan (Grek) kültürü başta olmak üzere yabancı kültürler hakkında geniş bilgi sahibi olan Kindı’nin -belki de Grek harf yazısından da esinlenerek- geliştirdiği ebced yazısı, daha sonra (13.-15. yüzyıllar arasında) bazı Türk müzik kuramcılarının eserlerinde de
kullanılmıştır, örneğin Urmiyeli Safıüddin (1225?-1294) “Şerefiye” ve “Kitab-ül-Edvar” adlı eserlerinde, Kutbeddin Şirazı (1236-1311) “Dürret-üt-Tac” adlı eserinde, Meragalı Hoca Abdül-kaadir (1360?-1425) “Cami-ül-Elhan” adlı eserinde bu yazıyı kullanmıştır. (Meragalı Abdülkaadir’in ebced yazılarını içeren öteki eseri “Kenz-ül-Elhan” kaybolmuştur.)
“Klasik ebced yazısı” ya da “Kindı yazısı” olarak adlandırılan bu yazıda perde imi olarak kullanılan harfler ve bunların ifade ettiği perdeler (sesler) şöyledir: (Şekil 53).
Şekil 53 
Klasik ebced yazısında kullanılan perde imleri ve anlamları
a: Perde imi olarak kullanılan harflerin sayısal değerleri ve perde sıra sayısı
b: Perde imi olarak kullanılan harfler
c: Perde imi olarak kullanılan harflerin adı
d: Perde imi olarak kullanılan harflerin Latin alfabesindeki karşılıkları
e: Her imin gösterdiği perdenin “günümüzdeki “adı
Bugünkü adlarıyla Yegâh’dan (Re5) Tiz hüseynı’ye (Mi7) kadar 38 perdeyi (o zamanki perde adları bugünkülerden farklıydı !) Arap harflerinin sayısal değerlerinden yararlanarak gösteren bu yazının en önemli özelliği (daha önce de belirtildiği gibi) perde imi olarak kullanılan harflerin sayısal değerleriyle, genel dizideki perde sırasayısının (1. perdenin 1 sayısın ifade eden harfle, 2. perdenin 2 sayısını ifade eden harfle… gösterilmesi gibi) çakıştırılmış olmasıdır. Bir başka önemli özelliği ise her 10 perdede bir “tam beşli” aralığına ulaşmış olmasıdır. Böylece genel dizideki perdeler birbirine ulanmış tam beşliler içinde gruplanmıştır.
Ebced yazısının “kindi yazısı” olarak da adlandırılan bu klasik biçiminden sonra Nâyı Osman Dede (1652-1730) ve Şeyh Abdülbâkı Nasır Dede (1765-1820) tarafından iki ayrı ebced yazısı daha geliştirilmiştir, (ilgili yazmaların zamanla kaybolması sonucu günümüze tek bir örneği bile gelmemiş olan, bu nedenle de hakkında kesin bilgiler bulunmayan Nâyı Osman Dede yazısı bir harf yazısı olmakla birlikte ebced yazısı olmaya-bilir !) Şeyh Abdülbâkı Nasır Dede’nin (III. Selim’in isteği üzerine geliştirdiği ve “Tahrırıye” adlı kitabında açıklayıp kullandığı ebced yazısıyla, üç tanesi III. Selim’e (Suz-i Dilârâ Ayın-i Şerif ve Saz Semaisi) bir tanesi de Vardakosta Ahmed Ağa’ya (Suz-i Dilârâ Peşrevi) ait olmak üzere yalnızca 4 eser yazılmıştır.
Nasır Abdülbâkı Dede yazısında perde imi olarak kullanılan harfler ve gösterdikleri perdeler şöyledir:
a :Perde imi olarak kullanılan harfler,
b :Perde imi olarak kullanılan harflerin sayısal değerleri,
c :Perde sırasayısı.
d: Her imin gösterdiği perdenin adı.
Bir ebced yazısı olan Nasır Abdülbâkı Dede yazısında, perde harflerinin ebced sırası yalnızca ilk sekizli içinde iki kez bozulmakta, bunun dışındaki tüm perdelerde perde sırasayısıyla, kullanılan harflerin sayısal değerleri tam olarak çakışmaktadır. İlk sekizlideki 3. perde (Pest hisar) için 3 sayısını ifade eden CİM harfi yerine 4 sayısını ifade eden DAL harfi, 4. perde (Aşıran) içinse 4 sayısını ifade eden DAL harfi yerine 70 sayısını ifade eden AYIN harfi kullanılmıştır.
Adnan Atalay, Tarihsel Müzik Notaları, Eski Notalar, Tarihsel Müzik Yazıları, Müzik notaları, Harf Notaları, Harf Yazıları, Nota Yazıları, Tabulaturlar, Ebced yazıları, Ebced Notası, Kantemiroğlu Yazısı, Kantemiroğlu notası, Hamparsum Yazısı, Ali Ufki Yazısı, Ali Ufki notası